Ψαροχώρια και ελατοδάση, ειδυλλιακές παραλίες και βαθιά φαράγγια, βράχια που βουτούν στη θάλασσα και χιονισμένες κορυφές που τρυπούν τον ουρανό… Εικόνες και κομμάτια της φύσης που συνηθίζουμε να θεωρούμε ετερόκλητα, εδώ, στην πληθωρική γη της Δωρίδας, συνυπάρχουν αρμονικά
Στάθηκα για λίγο στο φυσικό μπαλκόνι της Καλλιθέας που ορθώνεται 800 μέτρα ψηλότερα από τη στάθμη της θάλασσας. Το θέαμα ήταν αφοπλιστικά μαγευτικό! Ο Κορινθιακός κόλπος, ασάλευτος σαν λίμνη, έλαμπε στο φως του χειμωνιάτικου ήλιου. Αντίκρυ προς την πλευρά του Μοριά τα χιονισμένα ακροβούνια του Χελμού, της Ζήριας, του Παναχαϊκού θαρρείς και κοιτούσαν από μακριά τα δρώμενα της κλειστής θάλασσας.
Τριζόνια, πανοραμική άποψη.
Τα χωριά και τα λιμανάκια της στερεοελλαδίτικης ακτής απολάμβαναν τη λιακάδα αναπολώντας τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, τότε που οι παραλίες γεμίζουν από κόσμο. Στη δυτική άκρη του κάδρου η νέα γέφυρα Ρίου -Αντίρριου έδειχνε από ψηλά μικρή και ασήμαντη. Τα σύννεφα έτρεχαν βιαστικά πάνω από τα κορφοβούνια των ρουμελιώτικων βουνών και κατηφόριζαν προς τη θάλασσα. Ξαφνικά, η χαραμάδα του ήλιου έκλεισε και πήρε μαζί της το καλοκαιρινό όνειρο.
Οι αλλαγές του καιρού, ξαφνικές και γρήγορες εδώ στην πανέμορφη Δωρίδα, υπενθυμίζουν πόσο λίγο απέχουν τα κύματα από τα έλατα, οι ακρογιαλιές από τα χιόνια. Ανάμεσα στα ορεινά χωριά και στις παράκτιες πόλεις οι αποστάσεις είναι μικρές και καλύπτονται με άνεση ακόμη και στο χρονικό διάστημα ενός Σαββατοκύριακου.
Μαγικός τούτος ο τόπος, εύκολα σε κερδίζει και σε κρατά κοντά του όλες τις εποχές του χρόνου.
Ο φάρος στο ακρωτήρι Ψαρομύτα της Ερατεινής, αντίκρυ διακρίνονται οι μοραΐτικες ακτές.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Από την Πάτρα, το Αγρίνιο ή οποιαδήποτε άλλη πόλη της Δυτικής Ελλάδας προσεγγίσουμε μέσω Ναυπάκτου, διανύοντας ελάχιστα χιλιόμετρα, το Ευπάλιο, το Μοναστηράκι, τον Μαραθιά, τη Γλυφάδα, τον Αγιο Νικόλαο, την Ερατεινή. Ερχόμενοι από την ανατολική Ελλάδα αφήνουμε πίσω το κοσμοπολίτικο Γαλαξίδι και ακολουθώντας τον δρόμο που διατρέχει τη βόρεια ακτογραμμή του Κορινθιακού κόλπου, ανακαλύπτουμε ένα προς ένα τα γραφικά λιμανάκια του.
Σε όλη την παράκτια πορεία οι εναλλαγές του γαλάζιου και του πράσινου είναι συνεχείς και κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του ταξιδιώτη.
Στην παραλία του Αγίου Νικολάου θα βρείτε καλές ψαροταβέρνες.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Τους καλοκαιρινούς μήνες αυτές οι ακτές μεταμορφώνονται σε πολύβουα θέρετρα, καθώς παντού υπάρχουν παραλιακά ξενοδοχεία και άφθονα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Τώρα το χειμώνα αλλά και την άνοιξη ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τα καταπράσινα τοπία στο ακρωτήρι της Ψαρομύτας, της Σεργούλας ή στο Σκάλωμα, ν' ατενίσει τα σύννεφα να κυνηγούν το θαλασσινό ορίζοντα και ν' αφεθεί στη γλυκιά μελαγχολία της μολυβένιας θάλασσας στα λιμανάκια της Γλυφάδας, της Σπηλιάς, της Ερατεινής, του Μαραθιά. Την ίδια εποχή ακολουθώντας τις στράτες των βουνών εύκολα θα ανηφορίσει για τα ελατοσκέπαστα χωριά Παλιοξάρι, Ποτιδανία, Τείχιο, Περιθιώτισσα ή μπορεί να εξερευνήσει τις πλατανοσκέπαστες όχθες του ποταμού Μόρνου κοντά στο Ευπάλιο.
Εκδρομές με βάση την Ερατεινή
Η Ερατεινή είναι το μεγαλύτερο από τα χωριά της παραλιακής ζώνης με σημαντική υποδομή και όμορφο λιμάνι, αγκυροβόλιο σήμερα για ψαροκάικα.
Το λιμάνι της Ερατεινής.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Υπήρξε ανέκαθεν κομβικό σημείο της περιοχής, αφού στο λιμάνι της έπιαναν κάποτε τα πλοία της γραμμής. Ετσι όλοι όσοι ήθελαν να ταξιδέψουν προς Πειραιά κατέβαιναν από τα γύρω ορεινά χωριά, μια και μέχρι το 1973 δεν είχε κατασκευαστεί ακόμα ο παραλιακός δρόμος και οι μετακινήσεις γίνονταν μόνο ακτοπλοϊκώς.
Δικαιολογημένα το παραθαλάσσιο χωριό ήταν τότε γνωστό με το όνομα «Χάνι», αφού εδώ αποθηκεύονταν τα εμπορεύματα και διανυκτέρευαν οι άνθρωποι που επρόκειτο να ταξιδεύσουν είτε προς την Πελοπόννησο είτε προς την Αθήνα. Σήμερα η Ερατεινή είναι έδρα του καλλικρατικού Δήμου Δωρίδας, αλλά και σημαντικός καλοκαιρινός προορισμός, καθώς διαθέτει αρκετά ξενοδοχεία και υπέροχες αμμουδιές.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Μόλις 2 χιλιόμετρα δυτικά από το λιμάνι της Ερατεινής (αξίζει να έρθετε από τον παραλιακό δρόμο) κατά μήκος της παραλίας αναπτύσσεται το χωριό Τολοφώνας (παλιότερα Βιτρινίτσα), που διαθέτει μία από τις καλύτερες οργανωμένες ακρογιαλιές του Κορινθιακού κόλπου. Σε μικρή απόσταση από το κύμα, στην κορυφή γειτονικού υψώματος διακρίνονται τμήματα του φρουρίου και του τείχους της αρχαίας πόλης Τολοφώνας.
Στην αγροτική τοποθεσία Παλαιόκαστρο (πάνω από την εθνική οδό Ιτέας – Ναύπακτου), πολύ κοντά στην κοίτη του ποταμού Ξεριά, διασώζονται τμήματα της βυζαντινής εκκλησίας της Ευαγγελίστριας Πολυπορτούς.
Μοναστηράκι, η παραλία και η λιμνούλα στο Παραθάλασσο.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Αν έχετε διάθεση για εξερευνήσεις, διαλέξτε την ώρα του δειλινού. Αξίζει να κατευθυνθείτε προς τον κάβο της Ψαρομύτας, όπου δεσπόζει από το 1894 ο πέτρινος φάρος. Θα οδηγήσετε σε χωματόδρομο, όμως αξίζει τον κόπο, αφού η θέα προς τον Κορινθιακό κόλπο, τις ακτές του Αιγαίου στην αντικρινή Πελοπόννησο, αλλά και προς το Ρίο - Αντίρριο είναι απίθανη.
Διανύοντας μόλις 6 χιλιόμετρα από την παραλία του Τολοφώνα, θα βρεθείτε στο γραφικό λιμανάκι του Αγίου Νικολάου. Πήρε το όνομά του από το εκκλησάκι που δεσπόζει πάνω σε βραχονησίδα στο κέντρο του κόλπου.
Η βοτσαλωτή παραλία Σκάλωμα.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Από εδώ αναχωρούσε το φεριμπότ για το Αίγιο, μια γραμμή που εξυπηρετούσε ταξιδιώτες και ντόπιους για αρκετό καιρό και πιθανόν σύμφωνα με τις υποσχέσεις των τοπικών φορέων να λειτουργήσει ξανά πριν από το Πάσχα.
Η παραλία μπροστά από τον ψαράδικο οικισμό είναι στρωμένη με ψιλό βότσαλο, ενώ ιδιαίτερα δημοφιλείς χειμώνα-καλοκαίρι είναι οι ψαροταβέρνες που παρατάσσονται κατά μήκος της προκυμαίας και του παράκτιου δρόμου.
Το λιμανάκι του Μαραθιά στα... χειμωνιάτικά του.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Ανατολικά της Ερατεινής συναντάμε τον ορμίσκο Πάνορμος ή ακτή Λεμονιάς. Η περιοχή στην αρχαιότητα κατοικούνταν από τους Οζολούς Λοκρούς και εδώ αναπτυσσόταν το πολεοδομικό συγκρότημα της πόλης Φαιστίνος, γνωστή για το Ιερό του Απόλλωνα σύμφωνα με αναφορές του αρχαίου περιηγητή Παυσανία. Πρόκειται για ένα μικρό αγκυροβόλιο που χάρη στα σπίτια του, που σχεδόν ακουμπούν στο κύμα, και τη μικροσκοπική βοτσαλωτή παραλία του χαρίζει μια ένα ευχάριστη νησιώτικη εικόνα.
Τα Τριζόνια του Κορινθιακού
Ενα και μοναδικό είναι το κατοικήσιμο νησί του Κορινθιακού κόλπου και αυτό βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από τα Δωρικά παράλια.
Φυσικά μιλάμε για το μικρονήσι Τριζόνια που κολυμπά σε θαλάσσιο δίαυλο, μόλις 500 μέτρα μακριά από την ηπειρωτική ακτή.
Το ορεινό κεφαλοχώρι Παλιοξάρι.Απέναντι, μέσα στα σύννεφα, προβάλλουν τα βουνά της Ναυπάκτου.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Σε μικρή απόσταση επίσης βρίσκονται οι νησίδες Πρασούδι, Αϊ-Γιάννης και Πλάνεμι, που όμως είναι ακατοίκητες. Πιθανόν οι πρώτοι κάτοικοι που κατέφυγαν εδώ κυνηγημένοι από τους Τούρκους ήρθαν από την Ηπειρο ή την ορεινή Ρούμελη και έκτισαν τον ψαράδικο οικισμό που βλέπουμε σήμερα.
Από το λιμανάκι Χάνια Τριζονιών της Δωρίδας αναχωρούν καθημερινά τα πλοιάρια που μεταφέρουν ανθρώπους και εμπορεύματα στα Τριζόνια. Καθώς απαγορεύονται τα αυτοκίνητα και κάθε είδους οχήματα, η ησυχία είναι εξασφαλισμένη. Ο μοναδικός οικισμός των Τριζονιών βρίσκεται κτισμένος στο στενότερο σημείο του νησιού, στον μυχό ενός ορμίσκου που βλέπει την απέναντι ακτή της Ρούμελης. Μερικά νησιώτικα σπιτάκια με πρόσχαρες λουλουδιασμένες αυλές, γραφικά καλντερίμια και μερικές παραλιακές ταβέρνες θα σε καλωσορίσουν στο νησί και θα σε μυήσουν χωρίς καμιά δυσκολία στους ήπιους ρυθμούς του.
Το Τρανό Ρέμα είναι ένα από τα πολλά μικρά ορεινά ποτάμια που τροφοδοτούν τον Μόρνο.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Λίγα μέτρα από το λιμάνι και προς τα νότια διαγράφεται ένας δεύτερος βαθύς και καλογραμμένος κόλπος. Εδώ, μόλις πριν από λίγα χρόνια δημιουργήθηκε μια μεγάλη μαρίνα η οποία χρησιμοποιείται ως ενδιάμεσος σταθμός για σκάφη αναψυχής που κατευθύνονται από τον Σαρωνικό και το Αιγαίο προς τον Πατραϊκό και το Ιόνιο ή αντίστροφα. Το σκηνικό γύρω από το μικρό λιμάνι είναι λιτό, ευχάριστο και θυμίζει Ιόνιο.
Στη δυτική άκρη της προκυμαίας σε μια βραχώδη έξαρση κρυμμένη μέσα στα πεύκα ξεχωρίζει η μεγάλη εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου (1955), κτισμένη σε ιδανικό σημείο - αγνάντι στον θαλάσσιο δίαυλο.
Πέτρινη βρύση στο χωριό Ποτιδανία.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Αν αγαπάτε τους ήσυχους περιπάτους στην κατάφυτη ενδοχώρα, αλλά και τις απάνεμες ακρογιαλιές, τα Τριζόνια θα αποδειχθούν ο δικός σας, μικρός παράδεισος. Το λιλιπούτειο νησί, χωρίς γεωμορφολογικές εξάρσεις, περπατιέται απ' άκρη σ' άκρη μέσα σε 2 ώρες. Από το λιμανάκι φεύγει στενός χωματόδρομος με κατεύθυνση βορειοδυτική που καταλήγει στο ακρωτήρι Κοχυλάς, το δυτικότερο άκρο του νησιού, αλλά και στη θέση Παλιόκαστρο όπου υπάρχουν υπολείμματα μεσαιωνικού πύργου (περίπου 1.500 μέτρα). Ενας άλλος δρόμος που γίνεται μονοπάτι ξεκινά από το άκρο της μαρίνας και τραβά νότια ακολουθώντας το περίγραμμα της ακτής για το ακρωτήρι Πούντα. Είναι μια ήπια περιπατητική διαδρομή που ξεδιπλώνεται για περίπου 2 χλμ. μέσα από περιβόλια και λιόδεντρα.
Ιδανικός συνδυασμός βουνού και θάλασσας
Αν δεις τη φωτογραφία του χωρίς να το έχεις επισκεφθεί, το Μοναστηράκι θυμίζει κουκλίστικο ψαροχώρι του Ιονίου και δίκαια έχει χαρακτηρισθεί με παλαιότερο Βασιλικό Διάταγμα και Υπουργική Απόφαση ως «τόπος τουριστικός και ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους».
Η ιστορική μονή Βαρνάκοβας.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Κι όμως, για να έρθετε έως εδώ, θα χρειασθείτε μόνο αυτοκίνητο, ενώ σίγουρα θ' απολαύσετε τη νησιώτικη ατμόσφαιρα τρώγοντας το ψαράκι σας σε κάποια από τις καλές ψαροταβέρνες ή σεργιανίζοντας στην προκυμαία εκεί που δένουν τα καΐκια.
Το χωριό πήρε το όνομά του από το παλιό μοναστήρι που προϋπήρχε στο σημείο όπου σήμερα ορθώνεται ο ναός του Αγ. Μάρκου. Σε μικρή απόσταση από το λιμάνι στη θέση «Παραθάλασσο» συναντάμε τη μικρή γαλάζια λίμνη που συμπληρώνει το ήδη ενδιαφέρον σκηνικό.
Η Αρτοτίνα αγναντεύει τα Βαρδούσια.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Στα δυτικά ο όρμος καταλήγει στο ακρωτήρι «Κόκκινος» ή «Κοκκινόβραχος», όπου οι αρχαιολόγοι τοποθετούν την αρχαία πόλη Ερυθρές, η οποία καταποντίστηκε στη θάλασσα μετά από ισχυρό σεισμό. Η υποθαλάσσια θέση της εντοπίζεται 500 μέτρα από τη στεριά, σε σημείο που οι ντόπιοι ονομάζουν «Ξέρα».
Σε μικρή απόσταση από το ακρωτήρι ξεδιπλώνεται η απλωτή αμμουδιά της Χιλιαδούς, μία από τις μεγαλύτερες σε μήκος της Στερεάς Ελλάδας που βρέχονται από τον Κορινθιακό κόλπο, ιδανική το καλοκαίρι για κολύμπι, αλλά και ανάλογα οργανωμένη για θαλάσσια σπορ (wind surf και kite surf).
Απέναντι από τα Τριζόνια και σε όλο το μήκος της ακτογραμμής από τον Αγιο Νικόλαο έως το Μοναστηράκι, συναντάμε μερικά από τα ομορφότερα ψαροχώρια της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η πρόσβαση σε τούτα τα παραλιακά χωριουδάκια είναι εύκολη μέσω του εθνικού δρόμου Ιτέας – Ναυπάκτου. Ο Αγιος Σπυρίδωνας, η Σπηλιά, η Γλυφάδα, η Παραλία της Σεργούλας διαθέτουν θαυμάσιες ακρογιαλιές, μικρές ξενοδοχειακές μονάδες και ποιοτικές ταβέρνες. Επιπλέον πρόκειται για έναν τόπο κατάφυτο από πλατάνια, πεύκα, ελιές και οπωροφόρα δέντρα που φθάνουν μέχρι την ακρογιαλιά και πολύ συχνά οι ρίζες τους αγγίζουν το θαλασσινό νερό, δίνοντας το ιδιαίτερο στίγμα αυτής της μοναδικής γωνιάς της Δωρίδας που το καλοκαίρι κατακλύζεται από χιλιάδες επισκέπτες.
Το Λιδορίκι, αθέατο από τη θάλασσα, στην αγκαλιά των κορυφογραμμών.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Σε αρκετά σημεία της ακτής αναβλύζουν πηγές και ρυάκια με γάργαρο νερό που χύνονται στη θάλασσα. Μάλιστα, στην περιοχή της Σεργούλας που παλιότερα λεγόταν Μύλοι, λειτουργούσαν αρκετοί νερόμυλοι. Ενας από αυτούς, ο μύλος του Παπαπολίτη, κρυμμένος σε πλατανόδασος στις όχθες του Σεργουλοπόταμου, έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο.
Ομως δεν είναι μόνο οι παραθαλάσσιοι οικισμοί αυτοί που μονοπωλούν το ενδιαφέρον.
Εντονα ανηφορικοί, με πολλές στροφές αλλά σύντομοι δρόμοι θα σας φέρουν στα ορεινά χωριά που κυριολεκτικά μοιάζουν να κρέμονται πάνω από τον γαλάζιο καμβά του Κορινθιακού. Κυριότερο προσόν αυτών των απόμερων κοινοτήτων είναι η εκπληκτική θέα προς την πλευρά της θάλασσας που, όταν υπάρχει διαύγεια στην ατμόσφαιρα, γίνεται πανοραμική κατά μήκος και πλάτος του κόλπου.
Παραδοσιακή πέτρινη κατοικία στο χωριό Καρούτες.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Ετσι με σύντομες παρακάμψεις από την παραλία του Αγ. Σπυρίδωνα, θα επισκεφθείτε την Καλλιθέα (8 χλμ.) για να δείτε τον θεόρατο πλάτανο με περίμετρο κορμού 10,70 μ. που έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο της φύσης. Από την παραλία της Σπηλιάς θα ανηφορίσετε για την Ελιά (6 χλμ.) με την όμορφη θέα και από την παραλία της Σεργούλας θα προσεγγίσετε τον ομώνυμο ορεινό οικισμό (6 χλμ.).
Αν έχετε όχημα με κίνηση και στους τέσσερις τροχούς, από την Ελιά ή την Καλλιθέα μπορείτε να συνεχίσετε την ανάβασή σας στη ράχη του βουνού, να αναζητήσετε την εκκλησία της Αγ. Ελεούσας, κτισμένη στην εσοχή απόκρημνου βράχου, ή να καταλήξετε στο Δαφνοχώρι, το πιο ορεινό χωριό της περιοχής, κτισμένο καθώς είναι σε ύψος 920 μέτρων.
Το φράγμα του Μόρνου ύψους 126 μέτρων είναι το ψηλότερο χωμάτινο φράγμα της Ευρώπης.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Στον δρόμο προς Ναύπακτο θα συναντήσετε τον Μαραθιά, ένα από τα πιο γνωστά καλοκαιρινά θέρετρα με θαυμάσια διαμορφωμένη προκυμαία και καλή υποδομή. Το σημερινό χωριό εκτείνεται στις προσχώσεις που σχημάτισαν τα ρέματα της περιοχής.
Από το παραλιακό χωριό αξίζει να ανηφορίσετε τον χωματόδρομο μέσα από τα κτήματα και δίπλα στην κοίτη του Καρουτιοπόταμου έως το στένωμα του μικρού φαραγγιού που ξανοίγεται μερικές δεκάδες μέτρα πιο πίσω από την ακτή. Στην είσοδό του ορθώνουν το ανάστημά τους θεόρατοι ογκόλιθοι. Ενας από αυτούς φιλοξενεί στην κορφή του το εκκλησάκι της Αγίας Ελεούσας, που είναι και το πιο εύκολα προσβάσιμο. Πιο βαθιά στο φαράγγι, στα κοιλώματα άλλων βράχων, διακρίνονται σκήτες μοναχών που υπήρχαν παλιότερα εδώ.
Από το χωριό Συκιά θα πεζοπορήσετε έως την είσοδο των δύο σπηλαίων όπου βρίσκονται ο ναοί του Αγ. Δημητρίου και της Ζωοδόχου Πηγής.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Βόρεια από την παραλία του Μαραθιά, στα απόκρημνα πρανή του βουνού (υψόμ. 550), συναντάμε το χωριό Πύργος. Τώρα πια δεν ζει κανείς εδώ τον χειμώνα αφού οι κάτοικοι, αναζητώντας την ευκολία του δρόμου, κατέβηκαν στα παραθαλάσσια χωριά Σεργούλα και Μαραθιά. Ωστόσο τα ίχνη αρχαίου οικισμού και οχυρού πύργου που έχουν εντοπισθεί στην περιοχή μαρτυρούν ότι κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια.
Ενας παραλιακός οδικός άξονας συνδέει την ακτή του Μαραθιά με την πανέμορφη παραλία Σκάλωμα. Η ονομασία της περιοχής δείχνει ότι εδώ βρισκόταν η «μικρή σκάλα», ο μόλος δηλαδή όπου άραζαν καΐκια. Τα λαμπερά βότσαλα και τα πλατάνια που γέρνουν πάνω από το ακροθαλάσσι χαρίζουν μια ξεχωριστή πινελιά στην τοπιογραφία της πανέμορφης αυτής περιοχής.
Σημείο αναφοράς στην περιμετρική διαδρομή της λίμνης του Μόρνου είναι η πηγή Βελούχοβο.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Το Ευπάλιο και τα μοναστήρια του
Το Ευπάλιο, μια ήσυχη γεωργοκτηνοτροφική κωμόπολη κτισμένη κατά μήκος του ποταμού Μανδήλω, βρίσκεται στο δυτικότερο όριο του νομού Φωκίδας, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα του Κορινθιακού κόλπου και την κοίτη του ποταμού Μόρνου.
Από τα πλέον εντυπωσιακά βουνά της Ελλάδας, τα Βαρδούσια.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Για πρώτη φορά αναφέρεται στην ιστορία από τον Θουκυδίδη στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Επί τουρκοκρατίας ονομαζόταν «Σουλές», πιθανόν από τον τοπικό πασά Σουλεϊμάν. Ο περιηγητής και Γάλλος πρόξενος στα Γιάννενα, Πουκεβίλ, αναφέρει στο βιβλίο του «Ταξίδιον εις Ελλάδα» ότι στις αρχές του 19ου αιώνα στο Σουλέ ζούσαν 15 οικογένειες.
Εδώ θα έρθετε για να δείτε το Λαογραφικό Μουσείο που λειτουργεί από το 1996 όπου εκτίθενται εργαλεία και αντικείμενα καθημερινής χρήσης του 19ου με αρχές του 20ού αιώνα. Επισκέψιμο είναι επίσης το νέο Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό Μανάγουλη (8 χλμ. από Ευπάλιο). Πληροφορίες για τα μουσεία και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Δωρίδας θα βρείτε στοwww.dorida.gr.
Τους άνομβρους μήνες τα σπίτια του χωριού Κάλλιο αναδύονται από τον λασπωμένο βυθό της λίμνης.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Βόρεια από το σημερινό Ευπάλιο σε κατάφυτη τοποθεσία συναντάμε το ιστορικό εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη, ό,τι απέμεινε από το μεγάλο μοναστικό συγκρότημα που χτίστηκε το 1150 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α' τον Κομνηνό. Ζητήστε από τους ντόπιους να σας υποδείξουν τον δρόμο για την αρχαία ακρόπολη που βρίσκεται στη θέση «Παλιόκαστρο» ή «Γύρος» (από τη στρογγυλεμένη κορυφή του λόφου). Ο χώρος δεν είναι οργανωμένος, καθώς οι ανασκαφές έχουν σταματήσει, όμως με λίγη προσοχή είναι ορατά τμήματα των αρχαίων τειχών.
Το Ευπάλιο είναι το κατάλληλο ορμητήριο για να πραγματοποιήσετε εξορμήσεις κυρίως προς τον ορεινό όγκο και τα χωριά της λεκάνης του ποταμού Μόρνου.
Από την Αρτοτίνα ξεκινά το ορειβατικό μονοπάτι Ε4 που δρασκελίζει τα Βαρδούσια. Τον χειμώνα η ανάβαση χρειάζεται κατάλληλο εξοπλισμό και ανάλογη εμπειρία.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Μια ενδιαφέρουσα, σύντομη εκδρομή πραγματοποιείται προς το χωριό Καστράκι απ' όπου θ' ανηφορίσετε για το Τρίκορφο (παλαιότερα Βλαχοκάτουνο που σημαίνει καταυλισμός Βλάχων). Στην είσοδο του Τρίκορφου συναντάμε το σύγχρονο μοναστήρι του Αγ. Νεκταρίου και λίγο ψηλότερα τη Μονή Αγίων Αυγουστίνου και Σεραφείμ του Σαφώφ.
Από το Ευπάλιο αν κατευθυνθείτε δυτικά θα φτάσετε στο Καστράκι, θα περάσετε την πεντάτοξη γέφυρα του Μόρνου, που κτίσθηκε το 1939, και εύκολα θα βγείτε στη Ναύπακτο.
Ομως, αν θέλετε να πραγματοποιήσετε μια ολοκληρωμένη ορεινή διάσχιση, ασφαλτοστρωμένη μάλιστα στο σύνολό της, θα κατευθυνθείτε προς τα χωριά Τείχιο, Παλιοξάρι, Ποτιδανία.
Θέα από τις γειτονιές της Πενταγιούς προς τις ψηλότερες κορυφές των Βαρδουσίων.
Φωτογραφία: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
Με σύντομη παράκαμψη θα επισκεφθείτε το ιστορικό μοναστήρι της Βαρνάκοβας, που θεωρείται ένα από τα παλαιοτέρα και σημαντικότερα της Ρούμελης, αφού η ίδρυσή του από τον Oσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη ανάγεται στους χρόνους του βυζαντινού αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ' Δούκα (1071-1078). Η διαδρομή μέχρι την είσοδο του μοναστηριού, παρόλο που έχει αρκετές στροφές, αξίζει τον κόπο, καθώς διασχίζει πλούσιο δρυοδάσος.
Το μοναστήρι που βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μέτρων έχει συνδέσει το όνομά του με πολλές σημαντικές ιστορικές στιγμές του τόπου. Το 1826, μετά την καταστροφή του Μεσολογγίου, ο Κιουταχής με 4.000 στρατιώτες πολιορκεί την Βαρνάκοβα. Οι έγκλειστοι -ανάμεσά τους και ο Κίτσος Τζαβέλας- προβάλλουν σφοδρή αντίσταση και τελικά πραγματοποιούν ηρωική έξοδο. Στη συνέχεια οι Τούρκοι ανατινάζουν το μοναστήρι.
Σήμερα, η μονή, παρά τις εξωτερικές νεωτεριστικές επεμβάσεις που έχουν αλλοιώσει την αυθεντική αρχιτεκτονική της μορφή, έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Το μοναστήρι είναι γυναικείο και επισκέψιμο (26340 51030 )
Ορεινές αποδράσεις
Γύρω από τον Μόρνο: Μόλις περάσετε τη διασταύρωση για μονή Βαρνάκοβας και λίγο πριν από το Χάνι Ρέρεση, θα δείτε δεξιά τον στενότερο ασφάλτινο ανηφορικό δρόμο που χάνεται στο πλούσιο ανάγλυφο του όρους Τρίκορφο. Αυτή είναι μια θαυμάσια ορεινή διαδρομή που σπάνια αναφέρουν ακόμα και οι πιο ψαγμένοι ταξιδιωτικοί οδηγοί. Μια διαδρομή με ανατολικό προσανατολισμό που διασχίζει πανέμορφα ελατοδάση και συνδέει μεταξύ τους ένα πλήθος απόμερων χωριών που βρίσκονται στο νότιο άκρο της λεκάνης του ποταμού Μόρνου.
Πρώτο θα συναντήσουμε το Τείχιο να κουρνιάζει στα πρανή της κορφής Βίγλα (υψόμ. 650). Η σημερινή του ονομασία (παλιότερα λέγονταν Λυκοχώρι) οφείλεται στην αρχαία αιτωλική πόλη Τείχιον, που όμως ακόμη δεν έχει εντοπισθεί η πραγματική θέση της. Ο οικισμός διατηρεί αρκετά από τα παλιά παραδοσιακά πετρόκτιστα σπίτια του και είναι τόπος καταγωγής της σημαντικής μουσικοσυνθέτριας Ελένης Καραΐνδρου. Από το Τείχιο ο δρόμος συνεχίζει να σκαρφαλώνει σε μεγαλύτερα υψόμετρα ώσπου φτάνει στο Παλιοξάρι, παλιό και ακμάζον χωριό - σε αυτό αναφέρονται οι περιηγητές του 19ου αιώνα, ο Αγγλος Ληκ και ο Γάλλος Πουκεβίλ- που προσφέρει θαυμάσια θέα στα βουνά της Ναυπακτίας. Επόμενη στάση η Ποτιδανία (υψόμ. 850), μια ορεινή κοινότητα που ζει στην αγκαλιά πλούσιου μεικτού δάσους ελάτων και βελανιδιών. Με καθαρό καιρό η θέα απογειώνεται μέχρι τα κορφοβούνια της Γκιώνας και των Βαρδουσίων. Στο υπαίθριο αμφιθέατρο της Ποτιδανίας το καλοκαίρι πραγματοποιούνται σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. (www.dorida.gr)
Επίσης από εδώ ξεκινούν πεζοπορικά μονοπάτια προς την κορφή του όρους Τρίκορφο (υψόμ.1.550), αλλά και σε άλλες τοποθεσίες φυσικού κάλλους. Δέκα χιλιόμετρα ανατολικά της Ποτιδανίας φτάνουμε στο χωριό Περιθιώτισσα, που θα μας ανταμείψει με την όμορφη πλατεία του Αγίου Δημητρίου την οποία σκιάζει ο πλάτανος και δροσίζουν οι κρήνες. Μπορείτε να συνεχίσετε έως το χωριό Στίλια ή να κατηφορίσετε το ασφαλτοστρωμένο οδόστρωμα που οδηγεί στην κοίτη του ποταμού Μόρνου. Μόλις διασχίσετε με προσοχή το ποτάμι -καθώς ο δρόμος περνά μέσα από την κοίτη του-, θα βγείτε στον επαρχιακό άξονα Λιδορικίου - Ναυπάκτου. Αν τραβήξετε δεξιά, θα καταλήξετε στο φράγμα του Μόρνου, ενώ αν στραφείτε αριστερά θα κατηφορίσετε με κατεύθυνση προς Ναύπακτο, παράλληλη με την κοίτη του ποταμού.
Διαδρομή περιπέτειας: Το χωριό Στίλια, κτισμένο σε ύψος 850 μέτρων ανάμεσα σε δυο παραπόταμους του Μόρνου, δημιουργήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, μετά τη συνένωση διαφόρων μικρότερων κτηνοτροφικών οικισμών. Από εδώ μπορείτε να κατηφορίσετε για τα παράλια της Ερατεινής ακολουθώντας τον στενό και με άφθονες στροφές ασφαλτόδρομο που περνά από το χωριό Μηλιά -γνωστό παλιότερα για τα ασβεστοκάμινά του- και Σώταινα, απολαμβάνοντας την αεροπορικών διαστάσεων θέα στον Κορινθιακό κόλπο.
Αν έχετε τετρακίνητο όχημα, από τον ανεμοδαρμένο αυχένα Μπούχωρη μπορείτε να συνεχίσετε σε μέτριας βατότητας χωματόδρομο προς το χωριό Αβορος, που κοιτά προς την πλευρά της λεκάνης της λίμνης του Μόρνου (6 χλμ.). Το χωριό είναι γνωστό για το μεγάλο τριήμερο πανηγύρι με τα ιδιαίτερα έθιμα που γίνεται εδώ τον Δεκαπενταύγουστο στη μεγάλη πλατεία. Από Αβορο θα κατηφορίσετε πλέον σε άσφαλτο προς Δωρικό και φράγμα Μόρνου.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου